Wyniki wyszukiwania

Autor	Piotr Jałowiecki, Adam Kowalewski
Tytuł	Terytorialne zróżnicowanie konsumpcji alkoholi w Polsce w latach 1999-2012
Title	Territorial diversification of alcohol consumption in Poland in the years 1999-2012
Słowa kluczowe	konsumpcja alkoholu, zróżnicowanie terytorialne, przemyt wyrobów alkoholowych
Key words	alcohol consumption, territorial diversification, smuggling of alcoholic products
Abstrakt	W pracy przedstawiono zmiany względnego poziomu konsumpcji różnych rodzajów alkoholi: wyroby spirytusowe, wina oraz piwa z uwzględnieniem podziału na województwa, w latach 1999-2012. Niezależnie od grupy badanych produktów alkoholowych, najniższy poziom ich konsumpcji stwierdzono w grupie województw zaliczanych do makroregionu południowo-wschodniego. Niski poziom konsumpcji alkoholi w województwie podkarpackim, jak również w lubelskim jest prawdopodobnie spowodowany, przynajmniej częściowo przemytem głównie z Ukrainy. Podobna sytuacja występuje w województwie warmińsko-mazurskim (przemyt z Obwodu Kaliningradzkiego), chociaż już nie w podlaskim (graniczy m.in. z Białorusią). Niestety nie można tego potwierdzić na podstawie danych wykorzystanych w pracy, ponieważ nie ma w nich rozróżnienia na alkohol pochodzący z legalnych i nielegalnych źródeł.
Abstract	The paper presents changes in the relative level of consumption of different types of alcohols: spirits, wines and beer from disaggregated by the voivodship in the years 1999-2012. Regardless of the examined group of alcoholic products, the lowest level of consumption was found in the group of voivodships included in the south-east macro-region. Low level of alcohol consumption in the Podkarpackie voivodship, as well as in Lubelskie is probably due, at least partly smuggling from Ukraine. A similar situation exists in the Warmińsko-Mazurskie voivodship (smuggling from the Kaliningrad Region), although not in Podlaskie (e.g. border with Belarus). Unfortunately, this cannot be confirmed on the basis of the data used in the work, because there are no distinction between alcohol derived from legal and illegal sources.
Cytowanie	Jałowiecki P., Kowalewski A. (2016) Terytorialne zróżnicowanie konsumpcji alkoholi w Polsce w latach 1999-2012.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 16(31), z. 1: 118-128
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2016_T16(31)_n1_s118.pdf

Autor	Maria Parlińska, Michał Wielechowski
Tytuł	Założenia Wspólnej Polityki Rolnej w perspektywie finansowej 2014-2020
Title	Principles of the Common Agricultural Policy in the 2014-2020 financial perspective
Słowa kluczowe	Wspólna Polityka Rolna, płatności bezpośrednie, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
Key words	Common Agricultural Policy, direct payments, the Rural Development Programme
Abstrakt	Wspólna Polityka Rolna (WPR) jest uznawana za najstarszą i najbardziej rozbudowaną politykę Unii Europejskiej (UE). Od początku, polityka rolna odgrywała niezwykle istotną rolę w procesach integracyjnych a decydenci rozumieli jej wyjątkowy charakter. Zmiany zasad funkcjonowania WPR do 2013 r. dotyczyły przede wszystkim: przejścia od wsparcia cen do wsparcia dochodów, poszerzenia zakresu oddziaływania od samego rolnictwa do wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich, coraz pełniejszego uwzględnienia zasad zrównoważonego rozwoju. Założenia WPR w perspektywie 2014-2020, usankcjonowane zostały poprzez pakiet rozporządzeń z 20 grudnia 2013 r. Zmiany w obrębie funkcjonowania I filaru dotyczyły, przede wszystkim: ekologizacji produkcji rolnej, definitywnego rozdzielenia płatności obszarowych od efektywności produkcji, konwergencji wielkości wsparcia bezpośredniego w państwach UE, redukowania wsparcia dla największych beneficjentów, zwiększenia pomocy bezpośredniej dla młodych rolników oraz określonych rodzajów działalności produkcji. Reforma WPR pozostawiła niezmienionymi kluczowe cechy II filaru, który ma być realizowany za pośrednictwem narodowych programów rozwoju obszarów wiejskich, uwzględniających wspólnotowe priorytety.
Abstract	The Common Agricultural Policy (CAP) is considered the oldest and most developed policy of the European Union (EU). From the beginning, the CAP has played an important role in the integration processes and decision-makers have understood its unique character. Change in the CAP (until 2013) were focused mainly on: the transition from price support to income support, diversifying the scope of impact from the agriculture to multifunctional rural development, taking into account rules of sustainable development. Principles of the CAP in the 2014-2020 perspective were sanctioned by a set of regulations of 20 December 2013. Changes related to the first pillar concerned mainly: the greening of agricultural production, a definitive separation direct payments from the production efficiency, convergence of direct support size in the EU countries, reduction of support for the largest beneficiaries, increase of direct aid for young farmers and certain production activities. CAP reform did not change the key features of the second pillar, which is to be implemented through national rural development programmes which take into account EU common priorities.
Cytowanie	Parlińska M., Wielechowski M. (2016) Założenia Wspólnej Polityki Rolnej w perspektywie finansowej 2014-2020.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 16(31), z. 1: 177-186
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2016_T16(31)_n1_s177.pdf

Autor	Ewa Wasilewska, Anna Wasilewska
Tytuł	Syntetyczne miary zróżnicowania struktur w ocenie związku struktury wykształcenia z poziomem innowacyjności w przedsiębiorstwach przemysłu mięsnego
Title	THE SYNTHETIC MEASURES OF STRUCTURE DIVERSITY FOR THE EVALUATION OF RELATIONSHIP BETWEEN EDUCATION STRUCTURE AND INNOVATIVENES IN MEAT PROCESSING ENTERPRISES
Słowa kluczowe	struktura, miary syntetyczne, wykształcenie, innowacyjność, przedsiębiorstwa przemysłu mięsnego
Key words	structure, synthetic measures, education, innovativeness, meat processing firms
Abstrakt	Celem pracy było określenie zmian struktury wykształcenia pracowników przedsiębiorstw przemysłu mięsnego w zależności od poziomu nakładów na działalność innowacyjną przy użyciu miar syntetycznych. Wykorzystano syntetyczne miary natężenia zmian struktury oraz miary przeciętnych zmian wskaźników struktury. Materiał badawczy stanowiło 225 przedsiębiorstw przemysłu mięsnego. Okres badań obejmował lata 2007-2010. Stwierdzono niewielką intensywność zmian struktury wykształcenia pracowników w badanych przedsiębiorstwach. Zaobserwowano przy tym wzrost intensywności zróżnicowania tej struktury wraz ze wzrostem poziomu nakładów na działalność innowacyjną.
Abstract	The aim of this paper was to denominate the education structure change for workers of the meat processing enterprises in relation to the level of input on innovations with the use of synthetic measure. The synthetic me­asures of the intensity of change in structure and the synthetic measures for average changes in structure were used. 225 meat processing enterprises were evaluated. The research covers the years 2007-2010. The analyses showed that the intensity of change in structure is very low. Furthermore, the increase of diversity in educational structure was positively correlated with the increase of inputs on innovations.
Cytowanie	Wasilewska E., Wasilewska A. (2016) Syntetyczne miary zróżnicowania struktur w ocenie związku struktury wykształcenia z poziomem innowacyjności w przedsiębiorstwach przemysłu mięsnego.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 103, z. 3: 75-83
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2016_n3_s75.pdf

Autor	Tomasz Rokicki, Magdalena Wiluk
Tytuł	Handel zagraniczny ziołami i przyprawami w krajach Unii Europejskiej
Title	Foreign Trade of Herbs and Spices in the European Union Countries
Słowa kluczowe	zioła i przyprawy, Unia Europejska, eksport, import
Key words	herbs and spices, European Union, export, import
Abstrakt	Celem głównym badań była ocena zmienności handlu zagranicznego ziołami i przyprawami w krajach UE i próba wskazania występujących prawidłowości. W artykule przedstawiono eksport i import ziół oraz przypraw w tonach i w USD w krajach Unii Europejskiej. Źródłem materiałów były dane z FAOSTAT. Okres badań dotyczył lat 2007-2013. Do badań przyjęto wszystkie państwa członkowskie UE. W latach 2007-2013 handel zagraniczny ziołami i przyprawami w krajach UE zwiększył się. Eksport przeważał nad importem, gdyż jego wartość w 2013 roku wyniosła 459,3 tys. ton wobec 71,4 tys. ton importu. Największymi eksporterami i importerami ziół oraz przypraw były największe i najbardziej rozwinięte państwa UE, w których występowała duża koncentracja handlu tymi produktami. Najwięcej spadków w eksporcie ziół i przypraw stwierdzono w 2009 roku, a w imporcie w 2012 roku. W przypadku państw o największym handlu zmiany w poszczególnych latach nie były gwałtowne, tak jak u mniejszych eksporterów i importerów. Stwierdzono istotny silny dodatni związek handlu międzynarodowego ziołami i przyprawami z parametrami gospodarki określonymi przez wartość PKB, wartość eksportu oraz importu.
Abstract	The aim of the study was to evaluate the variability of the foreign trade herbs and spices in the EU countries and attempt to identify common patterns. The article presents the export and import of herbs and spices in tonnes and in value in the EU countries. The source materials constituted data of FAOSTAT. The study period covered the 2007-2013. The study included all EU Member States. In 2007-2013, foreign trade herbs and spices in EU countries has increased.. Exports outweighed imports, because of its value in 2013 amounted to 459.3 thousand. tons and value of imports only 71.4 thousand. tons. The largest exporters and importers of herbs and spices are the largest and the most developed EU countries, where there was a large concentration of trade in these products. Most falls in the export of herbs and spices was in 2009, and in imports in 2012. In the case of countries with the largest trade, changes in particular years were not big, as in smaller exporters and importers. In the present study showed a significant strong positive correlation of international trade herbs and spices with the economy's parameters set by the value of GDP, the value of exports and imports.
Cytowanie	Rokicki T., Wiluk M. (2016) Handel zagraniczny ziołami i przyprawami w krajach Unii Europejskiej.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 16(31), z. 2: 269-278
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2016_T16(31)_n2_s269.pdf

Autor	Monika Gębska, Anna Grontkowska, Anna Kosakowska
Tytuł	Skutki zmiany inwestora w przedsiębiorstwie branży tytoniowej w opinii pracowników
Title	THE EFFECTS OF CHANGES IN THE INVESTOR IN THE ENTERPRISE TOBACCO INDUSTRY IN THE OPINION OF STAFF
Słowa kluczowe	prywatyzacja, branża tytoniowa, inwestor zagraniczny, badanie ankietowe
Key words	privatization, tobacco industry, foreign investor, survey
Abstrakt	Celem opracowania jest przedstawienie opinii dotyczących procesu prywatyzacji wyrażonych przez respondentów – pracowników przedsiębiorstwa, w którym nastąpiła zmiana inwestora zagranicznego. Z badań przeprowadzonych wśród 100 pracowników przedsiębiorstwa funkcjonującego w branży tytoniowej metodą sondażową w 2015 roku z użyciem kwestionariu­sza ankiety wynika, że respondenci korzystnie oceniali oddziaływanie kapitału zagranicznego na polską gospodarkę, sytuację gospodarczą miasta Radom oraz na przedsiębiorstwo ich zatrudniające. Pracownicy po zmianie inwestora najbardziej obawiali się zwolnienia z pracy, likwidacji przedsiębiorstwa i pogorszenia warunków płacowych.
Abstract	Assessment of the effects of changes in the investor in the company of the tobacco industry in the opinion of staff Summary The aim of the study is to provide an opinion on the evaluation of the privatization process by the employees of the company, in which the change in foreign investor. The survey was carried out in 2015 using an questionnaire among the 100 employees of the company operating in the tobacco industry. The respondents after the change of the investor’s most feared dismissal, the liquidation of the company and the deterioration of paymanet conditions.
Cytowanie	Gębska M., Grontkowska A., Kosakowska A. (2016) Skutki zmiany inwestora w przedsiębiorstwie branży tytoniowej w opinii pracowników.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 103, z. 2: 129-142
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2016_n2_s129.pdf

Autor	Marcin Mucha, Michał Pietrzak, Monika Roman
Tytuł	Zmiany we wspólnej organizacji rynku cukru a jego zasięg geograficzny
Title	Changes of the Common Organization of Sugar Market and its Geographical Delineation
Słowa kluczowe	rynek cukru, metoda Elzinga-Hogarty, delimitacja rynku, test LIFO, test LOFI, wspólna organizacja rynku cukru
Key words	sugar market, Elzinga-Hogarty method, market delineation, test LIFO, test LOFI, the common organization of sugar market - CMO Sugar
Abstrakt	Celem artykułu było określenie oddziaływania zmian we wspólnej organizacji rynku cukru na jego zasięg geograficzny przy wykorzystaniu metody Elzinga-Hogarty. Badania przeprowadzono przed wprowadzeniem reformy, tj. w 2006 r. oraz obecnie, tj. po jej wdrożeniu. W artykule wykorzystano dane wtórne dotyczące produkcji, konsumpcji, importu i eksportu cukru na poziomie państw oraz Unii Europejskiej (UE) gromadzone przez International Sugar Organization. Zdefiniowany zasięg geograficzny rynku cukru można określić jako niemal globalny – zarówno w 2006, jak i w 2013 r. Zatem reforma przeprowadzona w UE (powodująca zmianę UE z eksportera netto w importera netto) nie wpłynęła zasadniczo na charakter rynku cukru. Pewnym zmianom uległa struktura krajów tworzących ten rynek, a także wzrósł jego udział w światowych obrotach.
Abstract	The aim of the paper was to determine the impact of changes in the common organization of sugar market on the geographical scope using the method Elzinga-Hogarty. The research was conducted before the introduction of the reform in 2006 and now after its implementation. We used secondary data on sugar production, consumption, imports and exports on country and European Union (EU)level gathered for by the International Sugar Organization. Defined geographical scope of the sugar market can be described as almost global - both in 2006 and in 2013. The reform conducted in the EU (the EU market change from a net exporter to a net importer) did not affect substantially on the sugar market’s geographical delineation. It changed moderately the structure of the countries that formed the market and increased share of such market in the global turnover of sugar.
Cytowanie	Mucha M., Pietrzak M., Roman M. (2016) Zmiany we wspólnej organizacji rynku cukru a jego zasięg geograficzny.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 16(31), z. 2: 258-268
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2016_T16(31)_n2_s258.pdf

Autor	Emilia Stola
Tytuł	Zmienność wyników finansowych a rozwój bankowości elektronicznej na przykładzie wybranych banków z polskiego sektora bankowego
Title	The changeability of financial results vs. the development of the electronic banking on the example of banks from The Polish Banking Sector
Słowa kluczowe	banki komercyjne, wynik finansowy, bankowość elektroniczna
Key words	commercial banks, financial results, electronic banking
Abstrakt	Celem opracowania było określenie zależności między liczbą klientów mających dostęp do bankowości internetowej, a wynikami finansowymi instytucji bankowych. Analizy dokonano na przykładzie wybranych banków komercyjnych, funkcjonujących w polskim sektorze bankowym w latach 2008–2015. W opracowaniu wykazano, że na wartość wyników z działalności operacyjnej najsilniej wpływa wynik z tytułu odsetek. Wyznaczony współczynnik korelacji Pearsona oraz model regresji potwierdziły istnienie umiarkowanej zależności, pomiędzy wzrostem liczby klientów mających dostęp do bankowości internetowej a wartością wypracowanych zysków w wybranych bankach, funkcjonującym w polskim sektorze bankowym.
Abstract	The aim of the elaboration was to determine the relation between the number of customers having an access to the electronic banking and banks’ financial results. Analysis was made on the example of chosen commercial banks, functioning in the Polish banking industry in years 2008–2015. On the basis of its analysis of the financial situation, it was found that the value of the net interest income was relevant on bank’s financial result. The calculated Pearson’s correlation and regression model indicates there is a moderate or weak correlation, what means that the increase of the number of customers having an access to the electronic banking in the slight degree affected the value of retained earnings at chosen banks, functioning in the Polish banking industry.
Cytowanie	Stola E. (2016) Zmienność wyników finansowych a rozwój bankowości elektronicznej na przykładzie wybranych banków z polskiego sektora bankowego.Zarządzanie Finansami i Rachunkowość, nr 4: 19-28
HTML	wersja html
Pełny tekst	ZFIR_2016_n4_s19.pdf

Autor	Wacław Laskowski, Ewa Świstak
Tytuł	Zmiany wzorca konsumpcji żywności na wsi i ich uwarunkowania
Title	Food consumption changes in rural areas and their determinants
Słowa kluczowe	wzorzec konsumpcji żywności, wiejskie gospodarstwa domowe, uwarunkowania ekonomiczne i demograficzne, migracje ludności
Key words	food consumption pattern, rural households, economic and demographic conditions, migrations
Abstrakt	Zachodzące w ostatnich latach w Polsce zmiany w strukturze zatrudnienia, będące m.in. następstwem dynamicznego rozwoju sektora usług, przy malejącej roli takich działów gospodarki jak przemysł czy rolnictwo, wywołały migracje ludności, w efekcie których zmieniła się struktura mieszkańców wsi. Zmiany te, jak również dochodowe i demograficzne, nie pozostały bez wpływu na sposób odżywiania się ludności, wskutek czego wiejski wzorzec konsumpcji żywności utracił częściowo swoje tradycyjne cechy. Jednak, w przeciwieństwie do modelu miejskiego, w dalszym ciągu charakteryzuje go wyższy udział produktów pochodzących z samozaopatrzenia i niskie spożycie ryb i owoców.
Abstract	Recent changes in the structure of employment in Poland, resulting from dynamic development of the services sector as well as diminishing roles of industry and agriculture, led to migrations and in consequence to the change of rural habitants structure. These changes, as well as economic and demographic ones, caused changes in the food consumption pattern; among others, rural food consumption pattern has lost some of its traditional features. However, unlike in urban model, it is still characterized by a higher proportion of products derived from the self supply as well as low consumption of fruit and fish.
Cytowanie	Laskowski W., Świstak E. (2016) Zmiany wzorca konsumpcji żywności na wsi i ich uwarunkowania.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 114: 5-17
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2016_n114_s5.pdf

Autor	Ewa Stawicka
Tytuł	Aspekt społecznej odpowiedzialności w turystyce
Title	Aspect of social responsibility in tourism
Słowa kluczowe	społeczna odpowiedzialność, turystyka, interesariusz, konkurencyjność
Key words	social responsibility, tourism, stakeholder, competitiveness
Abstrakt	W opracowaniu przedstawiono zagadnienie społecznej odpowiedzialności w branży turystycznej. Podkreślono szczególną rolę interesariuszy – konsumentów/klientów w kreowaniu zmian na rynku turystycznym. Szczególną uwagę zwrócono na powszechność i popularność zagadnienia społecznej odpowiedzialności i zrównoważonego rozwoju. Celem artykułu jest przedstawienie dobrych praktyk w turystyce i hotelarstwie jako przykładów budowania zaufania do konsumentów/klientów oraz realizowania długotrwałej przewagi konkurencyjnej zgodnej ze strategią zrównoważonego rozwoju.
Abstract	The paper presents the issue of social responsibility in the tourism industry. It stressed the special role of stakeholders – consumers / customers in creating changes in the market. Particular attention was paid to the issues of universality and popularity of social responsibility and sustainable development. The aim of the article was to present the best practices in the tourism and hotel industry as examples to build confidence in consumers / customers and to implement the long-term competitive advantage.
Cytowanie	Stawicka E.
HTML	wersja html
Pełny tekst	TIRR_2016_n6_s88.pdf

Autor	Karolina Jąder
Tytuł	Polski handel zagraniczny owocami i ich przetworami w latach 2001-2015
Title	Polish Foreign Trade of Fruits and Their Preserves in Poland in the years 2001-2015
Słowa kluczowe	owoce, przetwory owocowe, eksport, import
Key words	fruits, fruit preserves, export, import
Abstrakt	Celem opracowania było przedstawienie i ocena zmian w handlu zagranicznym owocami i ich przetworami w latach 2001-2015. Zbadano wielkość oraz wartość eksportu i importu owoców świeżych i ich przetworów oraz obliczono saldo handlu zagranicznego tymi produktami. W celu zobrazowania zmian analizowany okres podzielono na cztery podokresy. Przy zastosowaniu wskaźników dynamiki określono zmiany jakie zaszły w ilości i wartości eksportu i importu w kolejnych podokresach w stosunku do lat ich poprzedzających. Wydzielenie czterech podokresów umożliwiło również zdefiniowanie zmian w strukturze towarowej i geograficznej handlu zagranicznego. Stwierdzono wzrost wielkości, a w szczególności wartości eksportu i importu. Wyższy wzrost zaobserwowano jednak w przypadku eksportu, a w szczególności w przypadku sprzedaży zagranicznej jabłek. W strukturze geograficznej eksportu spadło znaczenie krajów UE-15, natomiast wzrósł udział Wspólnoty Niepodległych Państw. Nie odnotowano natomiast znaczących zmian w strukturze geograficznej importu.
Abstract	The aim of the study was to present changes in the Polish foreign trade of fruit and fruit preserves in the years 2001-2015. The quantity and the value of the export and the import of fresh fruit and their preserves were researched. The balance of foreign trade was also calculated. To illustrate the changes the analyzed period was divided into four sub-periods, for which the dynamics of changes was calculated. Within the sub-periods the export and import was presented in terms of their quantity, values and geographical structure. It was found out that in the analyzed period the volume and especially the value of the export and the import increased. The increase in export was higher and the biggest growth was seen in the export of apples. In the geographical structure of the export the importance of the EU-15 dropped and the share of the export of the CIS states grew. There were no major changes in the geographical structure of the import.
Cytowanie	Jąder K. (2016) Polski handel zagraniczny owocami i ich przetworami w latach 2001-2015.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 16(31), z. 3: 130-141
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2016_T16(31)_n3_s130.pdf

Autor	Olga Stefko
Tytuł	Płynność finansowa gospodarstw ogrodniczych a zmiany zachodzące na rynku międzynarodowym
Title	Financial Liquidity of the Horticultural Farms versus Changes on the International Market
Słowa kluczowe	płynność finansowa, gospodarstwa ogrodnicze, rynek międzynarodowy
Key words	financial liquidity, horticultural farms, international market
Abstrakt	Celem artykułu była ocena zmian w poziomie płynności finansowej gospodarstw ogrodniczych w kontekście zmian zachodzących na rynkach międzynarodowych. Analiza dotyczyła roku 2013 i była przeprowadzona na podstawie danych FADN. Jest kontynuacją wcześniej przeprowadzonych badań. Obliczono wskaźniki płynności finansowej, struktury majątku i kapitału. Scharakteryzowano wielkość zasobów, produkcji, dochodu i zadłużenia. Potwierdzono wpływ zmian zachodzących na rynku na kondycję przedsiębiorstw. Wykazano ciągle zbyt duże rozdrobnienie produkcji w Polsce przy osiąganych stosunkowo niskich efektach produkcyjnych.
Abstract	The aim of the article was to evaluate the level of liquidity for horticultural farms in the context of changes in the international markets. The analysis involved 2013 and was carried out on the basis of FADN data. It is a continuation of earlier studies. There were calculated liquidity ratios, the structure of assets and capital. Volume of reserves, production, income and debt were also characterized. Impact of market changes on the condition of enterprises was confirmed. It has been shown that there is still too much fragmentation of production in Poland achieved at relatively low production effects.
Cytowanie	Stefko O. (2016) Płynność finansowa gospodarstw ogrodniczych a zmiany zachodzące na rynku międzynarodowym.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 16(31), z. 3: 325-334
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2016_T16(31)_n3_s325.pdf

Autor	Krystyna Gutkowska, Marlena Piekut
Tytuł	Korzystanie z usług gastronomicznych przez Polaków
Title	THE USE OF CATERING SERVICES BY POLES
Słowa kluczowe	determinanty konsumpcji, usługi, gospodarstwa domowe, gastronomia
Key words	determinants of consumption, services, households, catering
Abstrakt	Celem artykułu była ocena zmian wydatków na usługi gastronomiczne w polskich gospodarstwach domowych oraz identyfikacja typów gospodarstw domowych przeznaczających najwięcej i najmniej na usługi gastronomii. Materiał źródłowy stanowiły indywidualne dane z badania budżetów gospodarstw domowych GUS. Wydatki na gastronomię w gospodarstwach domowych sukcesywnie wzrastają. Wydatki na usługi gastronomiczne dość silny związek wykazują z zawodem wykonywanym przez głowę domu. Większe wydatki na gastronomię występują w gospodarstwach domowych osób wyżej wykształconych oraz wśród gospodarstw domowych jednoosobowych, w rodzinach niepełnych i wśród małżeństw z jednym dzieckiem na utrzymaniu. Istotne znaczenie w wydatkach na usługi gastronomiczne wykazano też względem lokalizacji gospodarstwa domowego.
Abstract	The aim of the article was to evaluate changes in spending on catering services in Polish households and identify the types of households with the largest and smallest expenditure on catering services. The research material consisted of individual data from the household budget survey conducted by the CSO. Expenditure on catering to households gradually increase.
Cytowanie	Gutkowska K., Piekut M. (2016) Korzystanie z usług gastronomicznych przez Polaków.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 16(65): 15-24
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2016_n65_s15.pdf

Autor	Lilianna Jabłońska, Dawid Olewnicki, Wioleta Sobczak
Tytuł	Zmiany cen kwiatów na polskim rynku hurtowym w latach 2008-2014
Title	CHANGES IN THE FLOWER PRICES IN THE POLISH WHOLESALE MARKET OVER THE PERIOD 2008-2014
Słowa kluczowe	ceny, kwiaty cięte, rynek hurtowy, Polska
Key words	prices, cut flowers, wholesale market, Poland
Abstrakt	Celem badań było poznanie zmian hurtowych cen kwiatów ciętych krajowej produkcji w latach 2008-2014 na tle zmian cen kwiatów z importu, cen na aukcji FloraHolland i cen środków produkcji oraz płac, a także zróżnicowanie cen pomiędzy rynkami hurtowymi. Badaniami objęto 15 gatunków kwiatów ciętych i jeden doniczkowy. Podstawą analiz były ceny minimalne i maksymalne rejestrowane na 5 rynkach hurtowych w tym samym tygodniu każdego miesiąca, zamieszczane w „Haśle Ogrodniczym”. Z badań wynika, że ceny uzyskiwane przez producentów były wyższe niż na aukcji FloraHolland, a w przypadku cen maksymalnych 5 gatunków nawet wyższe niż ceny kwiatów importowanych. Przy niskich cenach w Holandii i rosnącym imporcie, polscy producenci napotykali barierę ceny. Konkurowanie ceną utrudniły także pogarszające się relacje cen kwiatów do cen czynników produkcji.
Abstract	The aim of the study was to investigate changes in the wholesale prices of domestically produced cut flowers in the years 2008-2014 in comparison with changes in imported flowers prices, prices at FloraHolland auction and prices of production factors as well as price differentials between wholesale markets. The study covered 15 cut flowers and one pot plant. The analysis was based on the maximum and minimum prices recorded on five wholesale markets in the same week of each month and published in Hasło Ogrodnicze. The analysis showed that producer prices were higher than prices at FloraHolland auction, and in the case of maximum prices of five species, they were even higher than the prices of imported flowers. With low prices in the Netherlands and with growing import, Polish producers faced price barrier. The worsening relationship between flower prices and production factors prices made price competition more difficult.
Cytowanie	Jabłońska L., Olewnicki D., Sobczak W. (2016) Zmiany cen kwiatów na polskim rynku hurtowym w latach 2008-2014.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 103, z. 1: 53-61
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2016_n1_s53.pdf

Autor	Krystyna Gutkowska, Iwona Kowalczuk, Anna Olewnik-Mikołajewska, Marta Sajdakowska, Sylwia Żakowska-Biemans
Tytuł	Oczekiwania konsumentów wobec innowacyjnych produktów żywnościowych pochodzenia zwierzęcego
Title	Consumer expectancies towards innovative animal-derived food products
Słowa kluczowe
Key words	consumer acceptance of innovations, products of animal origin, food products enrichment
Abstrakt
Abstract	The modern food market is characterized by very dynamic changes of its offer trying to meet the diverse and changing consumer preferences. At the same time, it is noted that among many new products on the market, there are some that exist longer, and others that do not, while the time of new products existing is determined mainly by the consumer acceptance. On the basis of both qualitative and quantitative data, it could be stated that consumers have relatively high level of acceptance of majority of the new food products of animal origin. However, higher consumer acceptance is stated for content modifications associated with reduction of components, which may have a negative effect on human health, whereas food products enrichment, even if associated with a positive impact on human health, was less accepted by consumers. The acceptance level of innovations in food products of animal origin depends on sociodemographic characteristics of consumers. Moreover, the level of acceptance is associated with innovators profile.
Cytowanie	Gutkowska K., Kowalczuk I., Olewnik-Mikołajewska A., Sajdakowska M., Żakowska-Biemans S. (2016) Oczekiwania konsumentów wobec innowacyjnych produktów żywnościowych pochodzenia zwierzęcego.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 116: 161-171
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2016_n116_s161.pdf

Autor	Agnieszka Werenowska
Tytuł	Social media jako narzędzie komunikacji przedsiębiorstwa z klientami
Title	Social media as a tool of communication between company and customers
Słowa kluczowe	social media, marka, dialog
Key words	social media, brand, dialogue
Abstrakt	Nowe technologie – opierające się na informacjach, wykorzystujące informacje i tworzące te informacje – stanowią bardzo charakterystyczny element współczesnego, dynamicznie rozwijającego się rynku. Dokonujące się pod ich wpływem zmiany nie są właściwością jednej grupy produktów czy klientów. Mają charakter powszechny i wszechobecny. Celem artykułu było przedstawienie mediów społecznościowych jako nowoczesnego narzędzia wykorzystywanego w kreacji wizerunku przedsiębiorstwa. Poddano analizie wybrane media społecznościowe. Jednym z istotniejszych zagadnień było określenie powodów korzystania z SM oraz umieszczania za ich pomocą wypowiedzi dotyczących marek. W opracowaniu wykorzystano dostępne raporty oraz wyniki badań własnych.
Abstract	New technologies – based on information, using information and creating it – comprise a very distinctive element of a modern, rapidly growing market. The changes that take place under their influence are not a property of one group of products or customers. They are universal and omnipresent. The aim of this article was to present social media as a modern tool used in the creation of a brand’s image. Selected social media were analysed. One of the key issues was to determine why SM is used and why statements concerning brands are placed. Already existing reports and the author’s own research were used in the study.
Cytowanie	Werenowska A. (2016) Social media jako narzędzie komunikacji przedsiębiorstwa z klientami.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 113: 45-52
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2016_n113_s45.pdf

Autor	Mariusz Grębowiec
Tytuł	Grupy producentów owoców i warzyw jako element współczesnego kształtu funkcjonowania polskich gospodarstw w Unii Europejskiej
Title	Group of fruit and vegetables as part of the modern shape of the functioning of Polish farms in the European Union
Słowa kluczowe	grupa producentów, wieś, rolnictwo
Key words	group of producers, village, farming
Abstrakt	Współcześnie wzmocnienie struktury instytucjonalnej w sektorze pierwotnej produkcji rolnej w Polsce może nastąpić dzięki rozwojowi wewnętrznej współpracy w tym sektorze. Może to nastąpić za sprawą sprawnie i sukcesywnie rozwijającym się Grupom Producentów Rolnych (GPR) Celem takiego działania, jest dostosowanie produkcji prowadzonej w gospodarstwach poszczególnych członków grup producentów rolnych do wymogów rynkowych. Ponadto wspólne wprowadzanie towarów do obrotu, w tym przygotowanie do sprzedaży, centralizacja sprzedaży oraz dostarczenie do odbiorców hurtowych. Działanie takie sprzyja tworzeniu wspólnych zasad dotyczących informacji o produkcji, ze szczególnym uwzględnieniem wysokości zbiorów i dostępności produktów. Celem opracowania jest zwrócenie uwagi na znaczenie grup producentów, w tym głownie producentów owoców i warzyw w obecnym kształcie funkcjonowania polskiej wsi i rolnictwa na arenie międzynarodowej. Zwrócono także uwagę na dynamikę zmian w powstawaniu i kierunkach rozwoju grup, jak również rosnącym zainteresowaniem rolników uczestnictwem w tego typu związkach. Pokazano także rodowód i podstawowe formy organizacyjne krajowych grup producentów. Autor starał się ukazać korzyści wynikające z uczestnictwa w grupach dla pojedynczych gospodarstw, ale również zwrócił uwagę na bariery i trudności z którymi mogą borykać się nie tylko owe jednostki, ale także pojedynczy producenci w przyszłości. W opracowaniu posłużono się metodą analizy danych źródłowych poprzez ukazanie zmian w aktach prawnych związanych z procesem tworzenia grup i związków. Dokonano również przeglądu danych publikowanych przez MRiRW, ARiMR, ARR, z zakresu dynamiki rozwoju owych struktur w Polsce, jak również wysokości wsparcia finansowego udzielonego grupom na ten cel. Posłużono się także dotychczasowymi publikacjami z zakresu funkcjonowania grup producentów owoców i warzyw, jak również własnymi przemyśleniami będącymi wynikiem wielu rozmów prowadzonych zarówno z przedstawicielami jak i producentami zrzeszonymi w grupach w rejonie Grójca i Warki.
Abstract	Today, the strengthening of the institutional structure of primary agricultural production sector in Poland may take place through internal development of cooperation in this sector. This can occur through smoothly and steadily growing groups of agricultural producers (GPR) The purpose of such action is to adjust production carried out in the holdings of individual members of agricultural producer groups to market requirements. Furthermore, the joint marketing of products, including preparation for sale, centralization of sales and deliveries to wholesale customers. This action helps to create common rules on production information, with particular regard to the amount of harvesting and availability. The aim of the study is to draw attention to the importance of producer groups, including mainly fruit and vegetable producers in the present shape the functioning of Polish agriculture and rural areas in the international arena. Attention was also drawn to the dynamic changes in the formation and direction of development groups, as well as the growing interest of farmers participating in these types of relationships. Also shown pedigree and basic organizational forms of national groups of manufacturers. The author tried to show the benefits of participation in groups for individual households, but also drew attention to the barriers and obstacles he may face not only these individuals but also by individual manufacturers in the future. The study method was used the analysis of data by showing the changes in the legislation related to the process of creating groups and unions. We also reviewed data published by MRiRW, ARiMR, ARR, the dynamic range of the development of these structures in Poland, as well as the financial support granted to groups for this purpose. They were also used existing reports on the functioning of producer groups of fruits and vegetables, as well as your own thoughts which are the result of many conversations with representatives of manufacturers and affiliated groups in the area Grójec and Warka.
Cytowanie	Grębowiec M. (2016) Grupy producentów owoców i warzyw jako element współczesnego kształtu funkcjonowania polskich gospodarstw w Unii Europejskiej.Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, t. 16(31), z. 1: 71-84
HTML	wersja html
Pełny tekst	PRS_2016_T16(31)_n1_s71.pdf

Autor	Mariusz Grębowiec
Tytuł	Rola marki w procesie podejmowania decyzji zakupu produktów mleczarskich na przykładzie rynku jogurtów
Title	THE ROLE OF BRAND IN THE PURCHASE DECISION MAKING OF DAIRY PRODUCTS FOR EXAMPLE YOGHURT MARKET
Słowa kluczowe	marka, branża mleczarska, jogurt
Key words	brand, dairy industry, yoghurt
Abstrakt	Produkty wysokiej jakości cieszą się uznaniem wśród konsumentów. Nieustająca analiza preferencji i wyborów nabywców pozwala na dostrzeganie zmian w zachowaniach rynkowych, a także wskazuje przedsiębiorstwom kierunki rozwoju. Uwzględnianie tych preferencji w działaniach przedsiębiorstw wpływa na wzrost ich pozycji rynkowej, a także na pozyskiwanie coraz większej liczby lojalnych nabywców. Marka spełnia istotną rolę podczas dokonywania wyboru spośród szerokiego wachlarza ofert rynkowych. Lojalność nabywców wobec marki wpływa więc na zwiększanie się jej renomy. Przekłada się to również na wzrost sprzedaży oraz możliwość dalszego rozwoju firmy. Znane marki mogą konkurować jakością o lojalność klientów. Wykorzystując strategie kreowania wizerunku marki, zyskuje ona przewagę konkurencyjną. Celem opracowania było określenie znaczenia marki podczas zakupu produktów mleczarskich. Jako główne spektrum zainteresowania wybrany został rynek mleka oraz jego przetworów, ze szczególnym uwzględnieniem rynku jogurtów. W opracowaniu zebrano rozważania teoretyczne z zakresu marki i czynników warunkujących jej siłę, ponadto przedstawiono współczesną sytuację na rynku mleka oraz jego przetworów. Rozważania teoretyczne poparto badaniami przeprowadzonymi wśród 250 przypadkowo dobranych respondentów. Osiągnięte wyniki badań pozwoliły na wyciągniecie wniosków zawartych na końcu opracowania. Z przeprowadzonych badań wynika, że marka ma istotne znaczenie w procesie zakupu jogurtów. Wysoka jakość produktów markowych wpływa na zaufanie konsumentów do marki, a wzrost lojalności nabywców przekłada się na wzrost sprzedaży i umocnienie pozycji rynkowej przedsiębiorstwa. Producenci jogurtów, posiadający markę cieszącą się uznaniem, powinni w swoich działaniach kierować się dobrem konsumenta, gdyż od jego wyborów zależy dalszy rozwój wizerunku marki i przedsiębiorstwa także w wymiarze ekonomicznym.
Abstract	High-quality products are appreciated by consumers. The ongoing analysis of the preferences and choices of buyers allows the perception of changes in the behavior of the market, and indicates directions of development companies. Taking into account the needs and preferences of consumers in the activities of enterprises affects the growth of their market position, as well as gaining more and more loyal customers. Brand plays a crucial role in making a selection from a wide range of market offers. The loyalty of customers towards the brand affects the increase in its reputation. This translates into an increase in sales and the possibility of further development of the company. Famous brands can compete on quality of customer loyalty. Using strategies to create brand image, it gains a competitive advantage. The aim of the study was to investigate the significance of the brand among consumers when buying dairy products. As the main spectrum of interest is selected market milk and dairy products, with particular emphasis yoghurt market.
Cytowanie	Grębowiec M. (2016) Rola marki w procesie podejmowania decyzji zakupu produktów mleczarskich na przykładzie rynku jogurtów.Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing [t.], nr 15(64): 55-67
HTML	wersja html
Pełny tekst	PEFIM_2016_n64_s55.pdf

Autor	Leonard Smolarski
Tytuł	Wielkość dopłat bezpośrednich a produkcja, koszty i dochodowość działalności w indywidualnych gospodarstwach rolnych
Title	The level of direct payments versus production, costs and profitability of individual farms
Słowa kluczowe	dopłaty bezpośrednie, produkcja rolnicza, koszty, gospodarstwa rolne
Key words	direct payments, agricultural production, costs, farms
Abstrakt	W opracowaniu określono wpływ dopłat bezpośrednich na produkcję, koszty i dochodowość działalności w gospodarstwach rolniczych. Badaniami objęto indywidualne gospodarstwa rolne z terenu województwa śląskiego, uczestniczące w systemie PL-FADN. Okres badawczy obejmował lata 2005–2008. Przeprowadzone badania wykazały, że największe wartości produkcji ogółem uzyskiwały gospodarstwa z grupy o najwyższym poziomie dopłat bezpośrednich. W gospodarstwach największych pod względem obszarowym wraz ze wzrostem dopłat bezpośrednich zwiększał się udział produkcji roślinnej w strukturze produkcji ogółem. Dopłaty bezpośrednie przyczyniały się do wprowadzania zmian w zakresie kierunku i struktury produkcji gospodarstw indywidualnych, a w okresach o niekorzystnej koniunkturze dla produkcji rolniczej stabilizowały dochody gospodarstw rolnych.
Abstract	The paper aims to determine the impact of direct payments on the production, costs and profitability of individual farms. Our research on individual farms (participating in the EU-FADN) was carried out in Silesian region (for years 2005– –2008). Our studies indicated that the highest total production was achieved on farms in the group with the highest level of direct payments. In the group of the largest farms (in terms of the area) the share of plant production in the structure of total production increased with then rise of direct payments. Direct payments influenced the changes in the direction and structure of agricultural production in the farms. They also stabilized farm incomes in periods of unfavorable economic conditions for agricultural production.
Cytowanie	Smolarski L. (2016) Wielkość dopłat bezpośrednich a produkcja, koszty i dochodowość działalności w indywidualnych gospodarstwach rolnych.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 115: 71-89
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2016_n115_s71.pdf

Autor	Andrzej Czyżewski, Łukasz Kryszak
Tytuł	Relacje głównych składowych determinujących rachunki dochodów rolniczych w krajach o różnym stażu członkowskim w Unii Europejskiej
Title	RELATIONS AMONG THE COMPONENTS OF AGRICULTURAL INCOME ACCOUNTS IN THE OLD AND NEW EU MEMBER STATES
Słowa kluczowe	dochody rolnicze, wydajność pracy, funkcja produkcji typu Cobba-Douglasa, kierat technologiczny
Key words	agricultural income, work productivity, Cobb-Douglas production function, agricultural treadmill
Abstrakt	Celem opracowania była identyfikacja i porównanie wpływu podstawo­wych kategorii ekonomicznych (przychody, koszty, subsydia) na rachunek dochodów w rolnictwie poszczególnych krajów Unii Europejskiej (UE) oraz identyfikacja relacji między czynnikami kształtującymi poziom przychodów i wydajności pracy. Posłużono się modelami regresji panelowej oraz funkcjami potęgowymi, w szczególności funkcją typu Cobba-Douglasa. Okres badań obejmował lata 1998-2013. Zależności odniesiono do koncepcji występowania kieratu technologicznego w rolnictwie. Przychody mają zasadnicze znaczenie dla wzrostu dochodów, szczególnie w odniesieniu do tzw. nowych krajów członkowskich UE. W ujęciu funkcji produkcji przychody najsilniej reagują na zmiany kapitału. Rosnące znaczenie czynnika kapitału zaznacza się szczególnie w krajach tzw. nowej UE. Fundamentem wzrostu produkcji na zatrudnionego (wydajności pracy) jest poprawa relacji między czynnikami produkcji, a więc wzrost technicznego uzbrojenia pracy oraz ilości ziemi przypadającej na zatrudnionego. W krajach UE-15 kapitałochłonna ścieżka wzrostu wydajności okazuje się mniej skuteczna.
Abstract	The aim of the study was to compare the influence of basic economic categories (revenues, costs, subsidies) on the income account in the agriculture of the EU countries. The second goal was to identify the relations between the factors influencing the size of revenues and labor productivity. Panel regression models and power functions were used, with particular emphasis on Cobb-Douglas function. The study period covered the years 1998-2013. The phenomena examined in the paper were referred to the concept of technological treadmill in agriculture. The revenues are essential for the growth of income, particularly in the case of so-called new EU member states. The production function indicates that changes in the value of capital are the main factor that explained changes in the production. The growing importance of the capital may be observed especially in the new EU member states. Changes in the relations between production factors are therefore the basis for labor productivity growth. These changes include the increase in the capital to labor ratio (capital equipment) and in the amount of land per worker. It turns out that the capital-intensive path of productivity growth in the EU15 countries is less effective.
Cytowanie	Czyżewski A., Kryszak Ł. (2016) Relacje głównych składowych determinujących rachunki dochodów rolniczych w krajach o różnym stażu członkowskim w Unii Europejskiej.Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, t. 103, z. 4: 17-31
HTML	wersja html
Pełny tekst	RNR_2016_n4_s17.pdf

Autor	Piotr Kułyk, Mariola Michałowska
Tytuł	Stan rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce w latach 2004–2014
Title	The status of development of organic farming in Poland in the years 2004–2014
Słowa kluczowe	zrównoważony rozwój, rolnictwo ekologiczne, konsumpcja zrównoważona, żywność pochodząca z upraw ekologicznych, żywność konwencjonalna, dochody i wydatki gospodarstw domowych
Key words	sustainable development, organic farming, sustainable consumption, foods derived from organic farming, conventional foods, household income and expenditure of households
Abstrakt	Procesy zachodzące w środowisku przyrodniczym pod wpływem realizacji industrialnych koncepcji rozwoju rolnictwa wywołały istotną zmianę modelu produkcji i konsumpcji i zwrócenie się w większym stopniu w stronę rolnictwa zrównoważonego, opartego na zgodnym połączeniu celów społecznych, środowiskowych i ekonomicznych. Zachowując właściwe proporcje między tymi podsystemami, dąży się do zapewniania równowagi międzypokoleniowej i wewnątrzpokoleniowej. Realizacji tych zasad służy m.in. rozwój rolnictwa ekologicznego. Skoncentrowanie się na żywności ekologicznej wydaje się szczególnie istotne wobec rosnącej świadomości konsumentów, dążeniu ich do jak najlepszego zaspokojenia swoich potrzeb poprzez dobór produktów o odpowiednich parametrach odżywczych i zdrowotnych. Produkt ekologiczny stanowi szansę na poprawę konkurencyjności w rolnictwie, zwłaszcza europejskim, umożliwiając racjonalne gospodarowanie zasobami poprzez wdrażanie założeń ekonomii zrównoważonego rozwoju. W artykule przedstawiono stan i tendencje rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce w latach 2004–2014 na tle przemian zachodzących w krajach UE. Ponadto ukazano strukturę wydatków w polskich gospodarstwach domowych, w tym poziom wydatków przeznaczonych na żywność ekologiczną, na tle krajów o największej konsumpcji na jednego mieszkańca.
Abstract	Processes occurring in the natural environment due to the implementation of industrial concepts of agricultural development led to a significant change of the production and consumption models. The approach shifted to a more balanced one, leading to the sustainable development of agriculture and rural areas based on the combination of social, environmental and economic goals. Whilst ensuring an appropriate balance between these systems, there is an attempt to achieve balance within and between generations. The focus on organic food matches well with these trends and seems particularly important, given growing awareness of consumers and their willingness to best meet their needs through the selection of products with the appropriate nutritional and health parameters. Ecological product provides an opportunity to improve the competitiveness of agriculture, especially in Europe, enabling rational management of resources by implementing the economics of sustainable development. The article presents the status and trends of development of organic farming in Poland in the years 2004–2014. In addition, the structure of expenditure in Polish households is shown, including the level of spending on organic food against the background of the countries with the highest per capita consumption.
Cytowanie	Kułyk P., Michałowska M. (2016) Stan rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce w latach 2004–2014.Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 113: 17-32
HTML	wersja html
Pełny tekst	EIOGZ_2016_n113_s17.pdf